Suplementy dla dzieci – czy moje dziecko ich potrzebuje?
Suplementy dla dzieci – Czy moje dziecko ich potrzebuje?
Witaminy i składniki mineralne są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju dzieci. W świecie reklam ciężko nie oddać się wrażeniu, że bez suplementów nie ma dla dziecka realnych szans na prawidłowy rozwój. Też masz takie wrażenie?
Poza niektórymi wyjątkami, dzieci o dobrze zbilansowanej diecie najczęściej nie będą potrzebować wsparcia dodatkowymi witaminami czy składnikami mineralnymi. Celowo nie używam słowa suplement diety, bo jak przekonasz się poniżej, w większości są one po prostu … przereklamowane. Sama nazwa raportu z 2021 roku odnośnie suplementów diety w Polsce czyli „(Nie)kontrolowane suplementy diety”, nie pozostawia nam złudzeń. Niemniej niektóre z witamin wskazane są do suplementacji, a dzieci narażone na ryzyko niedoborów wymagają podania odpowiednich dawek np. składników mineralnych.
Suplementy dla dzieci – co najczęściej wybieramy?
Zapewne spotkałeś się już z informacją o ważności witaminy D i jej kluczowej roli w tworzeniu tkanki kostnej a także relacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Głównym źródłem witaminy D3 jest synteza skórna pod wpływem promieniowania UVB, co w naszym klimacie często łączy się z jej niedoborami. Zwłaszcza w miesiącach od września do kwietnia zaleca się stosowanie 600-1000IU u dzieci w wieku 1-10 lat lub całorocznie jeśli w miesiącach letnich dziecko nie miało szansy na jej dostateczną syntezę (czyli nie przebywało na słońcu z odkrytymi przedramionami i przedudziami co najmniej 15 minut, w godzinach 10:00-15:00, bez zastosowanych kremów z filtrem) U dzieci z otyłością wartości te są wyższe i wynoszą 1600-4000IU/ dobę w zależności od stopnia otyłości . W przypadku niedoborów (warto kontrolnie zbadać jej poziom we krwi) zalecane wartości są oczywiście wyższe.
Drugą ważną witaminą jest witamina K, stosowana w celu zapobiegania krwawienia z niedoboru witaminy K. Powinna zostać podana profilaktycznie u każdego noworodka.
Trzecim niezwykle ważnym elementem są kwasy DHA odpowiadające za rozwój mózgu, układu nerwowego i wzroku. Głównym źródłem kwasów DHA w diecie są tłuste ryby morskie (w przypadku mniejszych dzieci także mleko matki czy mleko modyfikowane). Wskazuje się ze suplememtacja tymi kwasami może być korzystna, gdy spożycie DHA z pokarmem nie jest wystarczające, czyli mniej niż 2 porcje ryb morskich w tygodniu. Ilości wskazane to w przypadku dzieci do 2 r.ż 100mg DHA na dobę, a od 2-18 r.ż 250mg EPA i DHA/dobę.
Czy zatem spokojnie mogę suplementować nimi moje dziecko?
Nie – decyzja o wprowadzeniu suplementacji zawsze należy pozostawić pediatrze. Samodzielne stosowanie suplementów (szczególnie witamin nierozpuszczalnych w tłuszczach jak właśnie A,D,E i K) może doprowadzić do ich przedawkowania.
Jakie deficyty diety spotykamy najczęściej?
Najczęściej pojawiające się niedobory w diecie dzieci dotyczą cynku, wapnia, żelaza, witaminy B12 czy kwasu foliowego. I to na te składniki zwróciłabym uwagę. Dodatkowo na bazie analizy samego dzienniczka żywieniowego i wywiadu, jesteśmy w stanie zasugerować jakie składniki odżywcze w diecie dziecka mogą być deficytowe.
Czy po takiej analizie zalecam suplementację? Nie!
Nie zalecam samodzielnego przyjmowania suplementów diety u dzieci. Wskazane są badania diagnostyczne np. w kierunku niedokrwistości. Wówczas ewentualną suplementację zleca lekarz, a ja zajmuję się zmianami w obrębie samego żywienia .
Kiedy zatem stosować suplementy dla dzieci?
Posłużę się cytatem:
Nie ma potrzeby podawania preparatów wielowitaminowo-mineralnych dzieciom prawidłowo odżywiającym się. Nadmiar witamin nie powoduje, że dziecko jest „bardziej zdrowe”. W przypadku dzieci na diecie wegetariańskiej, niemających apetytu (tzw. niejadków), chorych, czy w innych specyficznych sytuacjach może być konieczne przyjmowanie suplementów diety, ale decyzję taką podejmuje lekarz
Instytut Żywności i Żywienia, 2019
Jak widzisz w niektórych, konkretnych przypadkach suplementacja może być wskazana. Dzieci będące na dietach wegańskich będą wymagały suplementacji witaminą B12. Dzieci chorujące na celiakię mają zwiększone ryzyko niedoborów magnezu, kwasu foliowego, cynku czy selenu. Dzieci charakteryzujące się wybiórczym jedzeniem mogą potrzebować dodatkowego wsparcia, szczególnie że składniki potencjalnie niedoborowe jak żelazo czy cynk, dodatkowo upośledzać mogą apetyt dziecka.
Ilości danych składników zależne są jednak od płci, wieku, masy ciała, stanu zdrowia itp. To co dobre dla Twojego jednego dziecka, dla drugiego może już być szkodliwe. Wartości powinny zostać dobrane indywidualnie i na bieżąco monitorowane np. przez badania.
Cała prawda o suplementach diety
Zastanawiając się nad wprowadzeniem dziecku suplementu diety ustalmy najpierw czym jest sam suplement diety w Polsce.
Z najnowszego raportu z 2021 roku wynika że system kontroli nad suplementami diety w Polsce praktycznie nie istnieje. Szczególnie trudny do opanowania jest rynek internetowy. Pamiętajmy, że wprowadzenie suplementu na rynek to złożenie w GIS powiadomienia o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia danego suplementy diety. I… już! Już sama nazwa raportu : „(Nie)kontrolowane suplementy diety”, nie pozostawia złudzeń.
Jak czytamy w raporcie: „ Dynamicznie rozwijający się od kilku lat rynek suplementów diety jest w ocenie Najwyższej Izby Kontroli obszarem słabo rozpoznanym i niedostatecznie uporządkowanym”.
Co to znaczy? Brakuje odpowiedniego nadzoru nad wprowadzaniem czy kontrolą, analizy zgłaszanych (tylko zgłaszanych) już po wprowadzeniu danych suplementów na rynek (tylko zgłaszanych) przeprowadzane są latami (najdłuższa 14 lat!!), realnie nie mamy pewności co do składu podanego na opakowaniu, a w niektórych z przebadanych suplementów wykazywana jest obecność w niedozwolonych składników mogących stwarzać realne zagrożenie dla zdrowia. Więcej przeczytasz tutaj
Zastanawiając się zatem, który suplement dla dzieci – syrop czy tabletkę, podać swojemu dziecku, wcześniej przemyśl czy naprawdę warto podejmować takie ryzyko.
Suplementy dla dzieci – zapamiętaj
- witamina D czy kwasy DHA są często stosowane w ramach suplementacji – nie znaczy że należy je podawać bez kontaktu z lekarzem prowadzącym i nie znaczy że nie można ich przedawkować
- każdy suplement który chcesz wprowadzić skonsultuj z lekarzem
- naturalne suplementy diety nie znaczą bezpieczne
- nadzór nad suplementami diety w Polsce praktycznie nie istnieje. Kupujesz kota w worku – kota którym możesz sobie i dziecku więcej zaszkodzić niż pomóc.
- IŻŻ (Instytut Żywności i Żywienia) a także AAP (Amerykańska Akademia Pediatrii) nie zalecają stosowania multiwitamin u dzieci, u których dieta jest urozmaicona
- słodkie syropy multiwitaminowe łatwo przedawkować, już nie wspominając o wzmacnianiu preferencji do smaku słodkiego i przekonania dziecka o dostarczaniu „zdrowia” przez słodki płyn a nie warzywa , pełnoziarniste produkty czy produkty mleczne.
- Często lepszym rozwiązaniem niż preparaty multiwitaminowe są produkty w konkretna witaminą czy składnikiem mineralnym ze względu na lepszą biodostępność związków i większą kontrolę nad indywidualnym doborem składników
A Ty stosujesz suplementy dla swojego dziecka?
ŹRÓDŁA:
- Raport NIK „(Nie)kontrolowane suplementy diety” https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/niekontrolowane-suplementy-diety.html
- RUSIŃSKA A., PŁUDOWSKI P. , WALCZAK M i inni: ZASADY SUPLEMENTACJI I LECZENIA WITAMINĄ D – NOWELIZACJA 2018 r, POSTĘPY NEONATOLOGII 2018;24(1)
- https://www.chiroeco.com/nutritional-supplements-for-children/
- Martini L, Pecoraro L, Salvottini C, Piacentini G, Atkinson R, Pietrobelli A. Appropriate and inappropriate vitamin supplementation in children. J Nutr Sci. 2020 Jun 5;9:e20. doi: 10.1017/jns.2020.12. PMID: 32577225; PMCID: PMC7288613.
- Khanna, Deepti et al. “Oral Nutritional Supplementation Improves Growth in Children at Malnutrition Risk and with Picky Eating Behaviors.” Nutrients vol. 13,10 3590. 14 Oct. 2021, doi:10.3390/nu13103590
- Katarzyna Stoś, Regina Wierzejska, Magdalena Siuba-Strzelińska, Suplementy diety – czy potrzebujesz?, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2019 Redaktor naukowy prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz
- Jarosz M.., Normy żywienia dla populacji Polski, Instytut Żywności i Żywienia, 2020
- Food Chaining: The Proven 6-Step Plan to Stop Picky Eating, Solve Feeding Problems, and Expand Your Child s Diet.
Autor: mgr dietetyk Monika Zaremba-Dragan, diet4kids
Może Cię zainteresować: